Network for Rural Development of Montenegro
CLLD - Community Led Local Development
Tokom poslednjih 20 godina, LEADER pristup lokalnom razvoju vođenog
zajednicom (Community Led Local Development- CLLD), koji je finansiran od
strane strukturnih fondova i fondova za ruralni razvoj, pomogao je učesnicima iz
ruralnih područja da razmotre dugoročni potencijal njihovog lokalnog regiona, i
potvrde efektivan i efikasan alat prilikom sprovođenja politika razvoja.
Članovi 32-35 Uredbe o zajedničkim odredbama (EU) broj 1303/2013 za CLLD su
bazirani na LEADER pristupu i odnose se na četiri fonda koja pokriva zajednički
strateški okvir – Fond evropskog regionalnog razvoja, Evropski socijalni fond,
Evropski poljoprivredni fond za ruralni razvoj, Evropski pomorski i ribarski fond – u programskom periodu od 2014. do 2020. godine (ESI fondovi- Evropski strukturni i investicioni fondovi).
Metodologija CLLD-a za ESI fondove:
-fokusira se na specifične podregionalne oblasti;
-je vođena zajednicom, od strane lokalnih akcionih grupa koje čine predstavnici lokalnih javnih i privatnih socio-ekonomskih interesa;
-sprovodi se putem integrisanih i multisektorskih lokalnih razvojnih strategija koje se baziraju na posebnosti područja, koje su osmišljene tako da u obzir uzimaju potrebe i potencijale lokalnog područja; i
-uzima u obzir potrebe i potencijale lokalnog područja, uključujući inovativne
karakteristike u lokalnom kontekstu, umrežavanje i, tamo gdje je prikladno, saradnju. Ova metodologija će omogućiti povezanu i integrisanu upotrebu fondova za sprovođenje strategija lokalnog razvoja.
Glavni ciljevi ovog zajedničkog pristupa ESI fondova su da pojednostave i prošire upotrebu CLLD-a kao razvojnog alata. CLLD će:
– Ohrabriti lokalne zajednice da razviju integrisane pristupe „odozdo-nagore“ u uslovima gdje postoji potreba da se odgovori teritorijalnim i lokalnim izazovima kojima je potrebna strukturna promjena;
– Izgraditi kapacitete zajednice i stimulisati inovacije (uključujući inovacije u socijalnoj oblasti), preduzetništvo i kapacitete za promjenu podsticanjem razvoja i otkrivanja neiskorišćenog potencijala unutar zajednica i teritorija;
– Promovisati vlasništvo zajednice povećavajući učešće unutar zajednica i izgraditi osjećaj uključenosti i vlasništva koji može povećati efikasnost EU politika; i
– Pomoći upravljanju na više nivoa obezbjeđujući put za lokalne zajednice kako bi u potpunosti učestvovale u oblikovanju implementacije EU ciljeva u svim oblastima.
Ključne komponente CLLD-a:
Lokalne akcione grupe treba da čine predstavnici lokalnih i privatnih socio-
ekonomskih interesa, poput preduzetnika i njihovih saradnika, lokalne vlasti,udruženja na području regiona i ruralnih udruženja, grupe građana (poput manjina,starijih građana, žena/muškaraca, omladine, preduzetnika, itd.), zajednice i volonterskih organizacija, itd. Najmanje 50% glasova u odlukama o izboru treba da budu glasovi partnera koji nisu javna vlast a ni jedna interesna grupa ne treba da ima više od 49% glasova.
Strategije lokalnog razvoja treba da budu u skladu sa relevantnim programima ESI fondova kroz koje su podržane. One treba da definišu područje i populaciju koje obuhvata strategija; uključujući analizu potreba i potencijala za razvoj područja, uključujući analize Snage, Slabosti, Prilike, Prijetnje (SWOT); i da opišu ciljeve, kao i integrisane i inovativne karakteristike strategije, uključujući mjerljive ciljeve za ishode ili rezultate. Strategije takođe treba da uključe akcioni plan koji prikazuje kako se ciljevi pretvaraju u konketne projekte, upravljanje i nadzor, i finansijski plan.
Pokrivenost područja i stanovništva datom strategijom za lokalni razvoj treba da bude koherentna, da cilja i nudi kritičnu masu za njeno efikasno sprovođenje. Na lokalnim akcionim grupama je da definišu stvarna područja i populaciju koju će da obuhvate njihove strategije, ali moraju biti dosljedni kriterijumima koji su postavljeni u Članu 33(6) Uredbe o zajedničkim odredbama. Pokrivenost populacije treba da bude minimalno 10 000 a maksimalno 150 000 što je u skladu sa odredbama 2007-2013 u okviru programa LEADER. Komisija može prihvatiti odstupanja kako bi izmijenila ova ograničenja u propisno opravdanim slučajevima na osnovu prijedloga države članice. Napomena, prosječna populacija koju obuhvataju programi URBAN II koji su finansirani od strane ERDF-a u periodu 2000-2006 godine bila je u prosjeku 30
000 stanovnika.
U CLLD-u se mogu koristiti različiti fondovi :
-Evropski fond za regionalni razvoj (ERDF- European Regional Development Fund),
-Evropski socijalni fond (ESF- European Social Fund)
-Evropski poljoprivredni fond za ruralni razvoj (EAFRD -The European Agricultural
Fund for Rural Development)
-Evropski pomorski i ribarski fond (European Maritime and Fisheries Fund (EMF